Als jeugd en gezin professional heb je dagelijks te maken met een diversiteit aan vragen van gezinnen. In een werkveld dat continu in beweging is vergeet je misschien wel, wat de basis van je vak is en waar je goed in bent. We geven je graag 6 tips over samenbeslissen.
De basis van je werk is vanuit het maken van contact, samen met de ouder, de jeugdige en het systeem op zoek gaan naar de best passende oplossing, hulp of ondersteuning voor het ervaren probleem. En daar zit eigenlijk de moeilijkheid, want wie bepaald wat een probleem is en waar hulp voor nodig is? Wanneer stel je vragen en wanneer geef je informatie? Het dagelijkse werk van een jeugd en gezin professional staat bol van interventies, gesprekstechnieken, normen en waarden. Maar hoe handel je dan efficiënt en methodisch? Wat werkt?
In de scholing voor de jeugdprofessional gaan we uitvoerig in op waar jij voor staat en hoe en hoe je samen beslissingen kunt nemen, wat passende hulp of een passende interventie is. Soms ervaart jij een ander probleem dan de ouder en/of het kind. Dit is een aanmoediging om door middel van oplossingsgerichte vragen aan te sluiten bij de ander en op zoek te gaan naar de veranderbereidheid. Ga dan vooral op zoek naar de vraag achter de vraag, is een “nee wellicht een ja tegen iets anders?”
Hoe kom je tot een positieve samenwerking met ouders en jeugdige. Wanneer beslis je samen met ouders en jeugdige? Onderstaande 6 tips kosten je waarschijnlijk weinig moeite. Grote kans dat je door het stellen van deze vragen sneller tot de kern en de oplossing van het probleem komt:
6 tips over samenbeslissen
1. Geef informatie over het proces dat je samen doorloopt, met ouders en de jeugdige.
Leg uit wat de ouder en het kind van jou kunnen verwachten, geef uitleg over de proces stappen en vraag of de ander dit heeft begrepen en vraag naar de mening van de ander, wat hebben zij nodig? Wat kun jij betekenen? Wees hierover helder en transparant. Tijd nemen om te investeren in het proces, in het maken van contact en het geven van informatie bevorderd de samenwerkingsrelatie. De ouder en jeugdige zal dit dan sneller een positieve ervaring vinden en voelt zich serieus genomen.
2. Vraag toestemming voor het stellen van vragen en leg uit waarom je bepaalde vragen stelt.
“Vind je het goed dat ik vragen stel over jullie situatie?”. Wees je bewust van de spanning die het oproept om in gesprek te gaan over zorgen en of opvoedproblemen. Door te vragen naar toestemming, stel je je op als gelijkwaardig maar deskundig.
3. Ga samen in gesprek over de wensen, doelen, verwachtingen.
Stel ook de vraag: “Hoe ziet het er concreet uit als jullie probleem is opgelost?”. Door de focus te leggen op: “Hoe je het wel wilt” krijg je de veranderwens scherper. En hoe gedetailleerder de ander dat kan formuleren des te betrek kun je samen bepalen wat ervoor nodig is om dat te behalen. Hoe groot ervaren ouders en of het kind het probleem? Door bij de start te meten, kun je later in het proces ook meten welke vorderingen er al zijn gemaakt.
5. Blijf uitvragen wat er goed gaat.
Wanneer stonden ze al eens hoger op de schaal? Wat was de score toen? Hoe is dat toen gelukt? Vraag naar een concreet moment waarop het wel goed ging, zijn er uitzonderingen? Vraag hierop tot in detail door en benadruk het aandeel van de ouder en of het kind. Door te benoemen wanneer het wel goed gaat, heb je al een deel van de gezamenlijke oplossing te pakken. Aandacht leggen op positieve ervaringen zijn een mooie eerste stap om het (zelf)vertrouwen te bevorderen.
6. Reflecteer en evalueer.
Als je in gesprek bent check dan regelmatig voor jezelf of je de ander alle ruimte hebt gegeven om mee te beslissen over de doelen en de oplossingen die bedacht zijn. Of dat je als hulpverlener een meer adviserende en uitvoerende rol hebt genomen in de oplossingsmogelijkheden. Met andere woorden zit je op trede 4 of 5 van de participatieladder?
Wil je na het lezen van deze 6 tips over samenbeslissen, je meer verdiepen in methodische vraagverheldering, het proces rondom samen beslissen, gesprekstechnieken en jouw kwaliteiten als professional? Misschien is onze nieuwe Opleiding voor Jeugdprofessionals dan wel iets voor jou! We bieden deze opleiding van 8 modules in zijn geheel aan maar het is ook mogelijk om losse onderdelen te volgen.
Geschreven door: Summer Koster, trainer, pedagoog en veranderkundige