Praten met kinderen over kindermishandeling. Bijna alle professionals die ik spreek zijn het er mee eens dat dit moet gebeuren. En toch gebeurt het te weinig. Wordt het uitgesteld of overgedragen aan andere professionals. Vaak zien mensen er tegen op, bang om de verkeerde vragen te stellen, bang om te veel emoties bij het kind los te maken of bang om de informatie van het kind verkeerd te interpreteren.
Het is helpend om goede vraagtechnieken te leren en je te verdiepen in de ontwikkeling van kinderen zodat je kunt aansluiten bij hun ontwikkelingsfase, zodat je weet wanneer door te vragen en wanneer juist niet, wanneer je gesloten en wanneer je open vragen moet stellen. Maar het begint allemaal met de drive om naar kinderen te willen luisteren, om te willen horen wat ze nu echt bedoelen en niet te snel conclusies te trekken.
Hieronder een aantal tips die je helpen om met kinderen te praten over hun thuissituatie.
1. Bereid je goed voor.
Bedenk van tevoren met welk doel je het gesprek aan gaat. En houd daarbij je doelen en verwachtingen laag. Beter vaker een kort gesprek dan één gesprek waarin je heel veel verschillende onderwerpen wilt bespreken. De spanningsboog van kinderen is korter dan die van jou!
2. Betrek ouders bij de voorbereiding.
Tijdens het voorgesprek met de ouders kunnen zij je heel goed vertellen wat voor hun kind prettig is, wat een favoriet onderwerp van hun kind is bijvoorbeeld. Of waar aan je zou kunnen merken dat hun kind enthousiast is of het juist niet fijn vindt om met jou te praten. Welke vragen hun kind misschien zelf heeft of wat ouders graag van hun kind zouden willen weten maar (nog) niet gevraagd hebben. Hiermee vergroot je ook de motivatie van de ouders.
3. Zorg dat je hoofd leeg is.
Dat klinkt eenvoudig maar met een hoge case-load of andere drukte in je agenda dwalen je gedachten makkelijk af naar het volgende gesprek dat gepland staat of dat telefoontje dat je nog moet plegen. Een kind merkt het wanneer jij er niet met je volle aandacht bij bent. Dit gebeurt vooral als er tijdens het gesprek stiltes vallen, bijvoorbeeld wanneer je de tool van de drie huizen gebruikt en het kind een gebeurtenis aan het tekenen is. Volg ook dan wat het kind aan het doen is en bedenk wat je opvalt, waar je nieuwsgierig naar bent en meer over zou willen weten.
4. Sluit zoveel mogelijk aan bij het type kind waarmee je in gesprek gaat.
Is het een jong of speels kind ga dan samen op de grond spelen met auto’s, blokken of ander speelgoed. Een kind kan prima spelen en vertellen. Een creatief kind houdt wellicht meer van tekenen en een ondernemend kind wil wellicht liever samen naar buiten. Wees er wel alert op dat de activiteit niet de overhand krijgt en een gesprek bijna niet meer mogelijk is terwijl dat wel je doel was.
5. Wees toekomstgericht.
Naast dat het voor een kind fijn kan zijn om te vertellen over hoe het nu gaat vinden kinderen het vaak ook erg prettig om na te denken wat hun wensen zijn. Zeker als ze het spannend vinden om te vertellen wat er niet goed gaat. Bij een wensvraag mogen ze bedenken hoe het thuis gaat als de ruzies voorbij zijn. Vraag bijvoorbeeld aan het kind; “Wat zou er anders zijn als jij iets zou mogen veranderen thuis, wat doen jullie dan anders of meer? “ of “Wat zou ik zien als ik ’s avonds bij jullie naar binnenkijk en het is een fijne avond”. Ga mee in de wens van een kind, hoe onmogelijk het soms ook klinkt. Kinderen wensen soms dat ze rijk zijn of kinderen van gescheiden ouders wensen dat hun ouders weer samen zijn vraag daarop door. Dan kom je bij bruikbare kleine wensen.
6. Wees alert op het stellen van de juiste vragen.
Dat zijn zoveel mogelijk open vragen. Als je vermoedens hebt van verwaarlozing bijvoorbeeld dan krijg je een goed beeld van de thuissituatie door samen de dag routine door te nemen. Je vraagt een kind dan steeds om te vertellen over een stukje van de dag. Bijvoorbeeld; “Hoe het thuis gaat vanaf het moment dat ze ’s ochtends je ogen open doet totdat je op school bent”. Dus liever niet “Wie maakt ’s ochtends je ontbijt klaar? Daar zitten namelijk al 2 aannames in; dat er iemand is die het ontbijt maakt en dat er ontbeten wordt. En als je dat niet zeker weet moet je voorzichtig zijn met een dergelijke vraag omdat een kind anders een sociaal wenselijk antwoord gaat geven.
Wellicht heb jezelf ook nog tips die je zou willen delen? Laat het ons gerust weten!
Geschreven door Margreet Timmer
Zoek je meer informatie over Praten met kinderen over kindermishandeling?
We hebben meerdere trainingen opgenomen in ons aanbod over Praten met kinderen omdat we het een enorm belangrijk thema vinden. Klik op onderstaande button voor meer informatie over de trainingen.
Ben je ook zo dol op podcasts luisteren? We hebben een podcast opgenomen over praten met kinderen met Evie Daniels
We moeten van kindermishandeling en seksueel misbruik een thema maken waar we over praten. Kinderen zijn op zoek naar erkenning, hebben het nodig om gezien te worden. Je ziet aan de buitenkant niet altijd welke last een kind meedraagt.
Wij hebben allemaal een verantwoordelijkheid om met kinderen te praten als we het idee hebben dat het niet goed gaat met hen. Je moet kinderen laten merken dat je hen ziet. Als wij al bang zijn om het er over te hebben … welke boodschap geef je kinderen dan?
Evie Daniels vertelt in deze podcast van TIMM consultancy hoe je op een natuurlijke en ontspannen manier met kinderen in gesprek kunt gaan over wat zij meemaken .
Veel luisterplezier!