Waarom elke organisatie minimaal 1 aandachtsfunctionaris huiselijk geweld en kindermishandeling moet hebben

Werk jij in het sociaalwerk, sociaaldomein of jeugdzorg? Ben je een beroepskracht die met kinderen, ouders en ouderen werkt? Dan heb jij en heeft jouw organisatie een verplichting om met de meldcode te werken.

Het advies binnen deze meldcode is de implementatie van een Aandachtsfunctionaris huiselijk geweld en kindermishandeling. De meldcode kent 5 stappen, waarbij na stap 1 signaleren, stap 2 collegiale consultatie of gesprek met de aandachtsfunctionaris is. Om signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling goed te kunnen duiden, is volledig zelfstandig handelen niet wenselijk. Je hebt steun, kennis en soms ook verfijning van collega’s nodig. Een aandachtsfunctionaris ondersteunt hierbij.

Misschien overweeg jij wel om deze rol op te pakken maar weet je niet goed waar je dan verantwoordelijk voor bent en hoe je die rol in kunt vullen. Lees dan vooral even verder!

De Aandachtsfunctionaris is de kennisdrager van de meldcode en meer

Als aandachtsfunctionaris ben je de kennisdrager van de meldcode, zorg je ervoor dat de meldcode binnen de organisatie up to date is, makkelijk voor handen is voor alle collega’s en zie je toe op de kwaliteit van de meldcode. Maar als aandachtsfunctionaris doe je nog veel meer.

Je bent een coach; de collega die als kritische vriend met meedenkt bij signalen, of complexe gesprekken met de cliënt. Je ondersteunt bij het doorlopen van de stappen van de meldcode en vertaalt de nieuwste inzichten (bijvoorbeeld zoals de gezinsprofielen uit het onderzoek ‘Kwestie van lange adem’ van het Verwey Jonker Instituut) naar de werkvloer en adviseert over werkende principes. Je bent ook de persoon die het team in casuïstiekbesprekingen kan spiegelen, over de doorlopen route en scenario’s.

Je hebt een belangrijke rol, omdat je bijdraagt aan het ondersteunen van collega’s, zodat zij tijdig kunnen signaleren, waardoor geweld sneller stopt, er ingegrepen kan worden en de juiste hulp geboden kan worden.

Het werken met de meldcode, zou voor iedereen een standaard proces moeten zijn, helaas merken we dat dit nog steeds niet het geval is. Regelmatig horen we bij trainingen dat er niet gemeld hoeft te worden; want de casuïstiek wordt toch teruggelegd door Veilig Thuis. Of er hoeft niet gemeld te worden omdat de organisatie zelf hulp kan bieden.

Dit zijn niet altijd de juiste interpretaties van de wet en de bedoeling van de meldcode. De aandachtsfunctionaris signaleert de bedoeling en werkwijze van de wet maar kan ook de dialoog en samenwerkingsrelaties met andere organisaties op de kaart zetten. Want voor het vroegtijdig signaleren en stoppen van huiselijk geweld is het nodig dat we samenwerken en elkaar weten te vinden.

Focus op veiligheid en herstel

Een belangrijk aandachtspunt voor de aandachtsfunctionaris is dan de focus op veiligheid en herstel. Want het doorlopen van de meldcode alleen maakt de situatie niet per se veilig. Dat is een proces. Veiligheid wordt gecreëerd in interactie met mensen, waarbij de onveilige situatie helder benoemd en geanalyseerd is, maar er vooral een samenwerking tot stand komt om gezamenlijk aan herstel te werken. Dit lijken soms op het eerste gezicht twee tegenpolen (het moeten melden en het samenwerken aan veiligheid) maar deze beiden handelingen kunnen heel goed naast elkaar bestaan. De aandachtsfunctionaris herkent dit spanningsveld en weet hiernaar te handelen; met oog voor veiligheid voor iedereen.

5 Signalen dat er in jou ook een kundige aandachtsfunctionaris schuilgaat;

1. Je denkt graag mee in complexe vraagstukken en signalen t.a.v. huiselijk geweld en kindermishandeling.

2. Je vindt het belangrijk dat nieuwe inzichten en onderzoek over huiselijk geweld en kindermishandeling bij collega’s bekend is.

3. Je hebt oog voor participatie van het kind/ de client; niet besluiten over, maar besluiten met.

4. Je kent de stappen van de meldcode en bespreekt de werkende principes met collega’s.

5. Je hebt oog voor veiligheid en herstel; je weet dat de meldcode alleen niet leidend is maar vooral het proces en de samenwerking erna; het toewerken naar veiligheid en herstel.

In 2022 hebben wij weer meerdere aandachtsfunctionarissen opgeleid en daarbij kundige, ruim geïnformeerde en reflectieve professionals voorbereid op hun functie.

Wil jij in 2023 ook de opleiding aandachtsfunctionaris volgen? Of wil je meerdere teamleden actief geschoold hebben in het werken met de meldcode? Sluit dan aan bij de training aandachtsfunctionaris huiselijk geweld en kindermishandeling.

Geschreven door Summer Koster