De laatste tijd komen er tijdens de verdiepingstrainingen en workshops steeds meer vragen over de kwaliteit van de veiligheidsafspraken in een veiligheidsplan. Hoe weet je zeker dat de gemaakte afspraken leiden tot meer veiligheid? Kun je zeker weten dat mensen zich houden aan de gemaakte afspraken? Wie is allemaal betrokken bij het maken van afspraken? Maar ook wie is verantwoordelijk voor de nieuwe veiligheid?
Ik beschrijf een aantal aandachtpunten die je helpen om veiligheidsplannen te maken met afspraken die er daadwerkelijk toe doen.
De mate van motivatie, de veranderwens van iemand zegt veel over de kans van slagen. Wanneer iemand niet gemotiveerd is om te veranderen dan wordt het heel lastig. Want zeg nou zelf; wie wil er graag veranderd worden?
Er zijn momenten in je leven dat je dingen anders aan wilt pakken of dat je een andere structuur in je leven wilt. Het valt vaak niet mee om veranderingen vast te houden.
De kans dat je erin slaagt om een gedragsverandering vol te houden wordt groter naar mate er meer op het spel staat. Dat je voelt dat je nu geen andere keuze hebt. En niet omdat anderen vinden dat je geen keuze hebt, maar omdat je zélf voelt of weet: nu is het echt tijd dat ik het roer omgooi.
Mensen die een interne motivatie voelen om zich aan afspraken te houden, die helder hebben wat de voordelen zijn van de gemaakte afspraken voor henzelf, zullen beter in staat zijn om zich te houden aan de afspraken. Je weet immers wat er voor jou op het spel staat.
Een andere grote motivatie voor ouders zijn hun kinderen. Als dat wat jij doet bijdraagt aan een fijner leven voor je kinderen heb je er meer voor over.
De wondervraag heeft tot doel om uit te pluizen wat iemand bereiken wil, waar hij concreet aan zal merken dat dingen anders gaan in zijn leven. Door aandacht te besteden aan de gewenste situatie zet je een stip aan de horizon. Je weet waarvoor je het allemaal gaat doen en je weet wat het je uiteindelijk allemaal op gaat leveren. En dat hoeven geen grootse, spectaculaire dingen te zijn. Alleen maar een stip op de horizon die hoopgevend is!
De manier waarop mensen betrokken zijn bij het maken van de afspraken is belangrijk. Wanneer je wilt dat alle gezinsleden daadwerkelijk baat hebben bij de gemaakte afspraken, moeten zij zelf komen met oplossingen. Oplossingen die zijzelf doordacht hebben zullen uit te voeren zijn doordat ze zelf weten wat nodig is.
Jij als professional begeleidt het proces en helpt hen door het stellen van vragen. Je stopt hier niet mee. Je gaat net zolang door totdat iedereen duidelijk weet wat er nodig is om de gewenste situatie te bereiken. En dat mogen best kritische vragen zijn omdat je vooral wilt bereiken dat iedereen zo snel mogelijk succeservaringen opdoet.
Daarbij is het belangrijk dat alle gezinsleden input leveren. De verandering moet plaatsvinden binnen het systeem, zij moeten met elkaar verder. De krachten liggen in het systeem. Wanneer je je richt op 1 persoon en de andere gezinsleden van het systeem niet gemotiveerd zijn tot verandering wordt het moeilijker om het vol te houden.
De manier om het vertrouwen in de gemaakte afspraken te vergroten is door het bespreken van eerdere successen. Wanneer de zorgen, die reden zijn voor het maken van een veiligheidsplan, besproken worden, stel je vragen over de uitzonderingssituaties.
Je laat mensen hierdoor ervaren dat ze in staat zijn om dingen anders aan te pakken. Wanneer de client jou bijvoorbeeld uitgebreid kan vertellen wat zij in een andere situatie hebben gedaan om meningsverschillen niet uit de hand te laten lopen, vergroot je het vertrouwen dat het ook in een nieuwe situatie kan.
Vaak zijn ze vergeten wat in het verleden goed heeft gewerkt. Wanneer jij vragen stelt en door blijft vragen voelen ze weer; o ja, ik kan dat! Dat kan ik wel weer doen.
Je ziet dat het gezin het moeilijk heeft en dat het niet gaat zoals iedereen zou wensen. Als professional is het dan begrijpelijk dat je het graag van ze over wilt nemen. En dat mag, maar alleen wanneer het gezin aangeeft dat ze daar behoefte aan hebben. Soms is het helpend om door psycho-educatie uitleg te geven hoe bepaalde processen kunnen verlopen.
Echter moet je dan wel het mandaat hebben gekregen, de ander moet jou de positie geven waarin ze naar je ideeën willen luisteren. Dat lukt alleen wanneer er geïnvesteerd is in een samenwerkingsrelatie. Een werkrelatie die gebaseerd is op wederkerigheid. Jullie beiden dragen bij aan het tot stand komen van veiligheid.
Als je samen met alle betrokkenen een veiligheidsplan maakt komen daarin ook afspraken over termijn; hoe lang gelden de afspraken in het plan, wanneer is het tijd voor de nieuwe fase en wie houdt de regie? Je stemt dat af op de periode waarin het moeilijk is geweest.
Chronische problemen of moeilijkheden vragen om geduld, een lange adem en professionals die langdurig betrokken zijn.
Voor iedereen is het belangrijk dat in het plan ook duidelijke afspraken staan over de afstemming tussen de verschillende professionals die betrokken zijn. Dit schept duidelijkheid en voorkomt dat zaken niet opgepakt worden.
Wat vind jij? Wat zijn de succesfactoren in de veiligheidsplannen die jij hebt gemaakt? Misschien vind je het leuk om hier eens over in gesprek te gaan en kunnen we samen een podcast opnemen?! Ik hoor graag van je.
Geschreven door Margreet Timmer
Wil je meer weten over het maken van veiligheidsplannen? Kijk dan eens bij de opleiding Samenwerken aan Veiligheid of een van de andere opleidingen binnen het thema Veiligheidsplanning
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.