Hoe gaat het maken van een veiligheidsplan in zijn werk?
Hieronder vind je informatie over de stappen die nodig zijn om een gedegen veiligheidsplan te maken:
- Informatie ordenen en processtappen bepalen. Je begint met het ordenen van alle beschikbare informatie in het raamwerk Samenwerken aan Veiligheid. Zo krijg je zicht op dat wat nodig is om een totaalbeeld te krijgen van de situatie. Wie moet je wanneer spreken bijvoorbeeld? Welke onderwerpen moeten als eerste besproken worden? Dit hangt allemaal af van de mate van onveiligheid en of er sprake is van acute of structurele onveiligheid.
- Situatie in kaart brengen met het gezin. In deze fase werk je aan de samenwerkingsrelatie met betrokkenen door een oprecht nieuwsgierige, vragende houding aan te nemen en transparant te zijn over de zorgen die er zijn. Met hen wordt gesproken over hun gezin. Welke zorgen of moeilijkheden ervaren zijzelf? Waar maken zij zich zorgen over?
Tegelijkertijd luistert de professional naar mogelijke uitzonderingen en wordt bewust gevraagd naar momenten waarop het anders was. Momenten waarop zij iets deden (of juist niet deden) waardoor de situatie rustig en veilig bleef. - Netwerk in kaart brengen. Samen met de betrokkenen wordt een genogram en/of een sociogram gemaakt met daarin de gezins- en familieleden, vrienden en kennissen en betrokken professionals.
- Risico-uitspraak en gewenste situatie formuleren. Met betrokkenen (en hun netwerk) bespreek je wat hun grootste zorgen voor de toekomst zijn. Waar zijn zij bang voor dat er kan gebeuren als er niets verandert en mensen zich zorgen blijven maken?
Daarna wordt gevraagd wat zij daarvoor in de plaats zouden willen. Hoe ziet de situatie eruit als de zorgen weggenomen zijn en iedereen tevreden is over de veiligheid. De professional formuleert deze ook voor zichzelf en bespreekt deze met betrokkenen. Deze uitspraken zijn de basis van het veiligheidsplan. - Netwerk Beraad voorbereiden. Aan de betrokkenen wordt gevraagd welke mensen een goed beeld over het gezin kunnen geven en die mee kunnen denken over wat er nodig is voor herstel van de veiligheid of het wegnemen van de zorgen bij anderen. Hiervoor worden de netwerkcirkels gemaakt. In eerste instantie gaat het om het vormen van een groep mensen die meedenken, plannen maken en die bereid zijn om naar een overleg te komen.
- Netwerk Beraad. Tijdens een bijeenkomst wordt gekeken of de situatie voldoende in kaart is gebracht (assessment) of dat we nog cruciale informatie missen.
Eventuele aanvullingen komen in het raamwerk te staan die al met het gezin ingevuld is. Aan het netwerk wordt gevraagd hoeveel zorgen zij zich maken over de situatie (schaalvraag). Dit levert nog weer nieuwe informatie op over zorgen en krachten.
Op basis van de risico-uitspraak en de gewenste situatie wordt daarna met elkaar nagedacht over concrete, praktische afspraken die de veiligheid helpen te herstellen of die helpen om de zorgen weg te nemen.
Deze afspraken vormen het veiligheidsplan. Het plan dat gemaakt is of de afspraken die hierin staan zijn zoveel mogelijk gebaseerd op de uitzonderingen (de beschermende acties). Er wordt ook nagedacht over de duur van de afspraken, de momenten waarop iedereen weer bij elkaar komt om het plan te evalueren en de consequenties van het wel/niet nakomen van de afspraken. - Uitvoering en evaluatie. Het netwerk steunt het gezin bij de uitvoering van het plan. Zij nemen soms (zorg)taken en handelingen over, zij observeren hoe het gaat en mogen kritisch zijn en betrokkenen aanspreken op momenten dat het niet goed gaat. Ook praten zij regelmatig met de kinderen om hen te vragen hoe het gaat.
Tijdens de evaluatie staan 4 vragen centraal; Hoe weegt iedereen de veiligheid nu? Wat gaat er goed? Waar zijn nog zorgen over? Wat moet er gebeuren om de zorgen weg te nemen of welke aanpassingen zijn er nodig in het veiligheidsplan?
Artikel is geschreven door Margreet Timmer
Wil je graag meer leren over het maken van veiligheidsplannen? We zien je graag in een van onze trainingen.