De rol van de aandachtsfunctionaris bij veiligheidsplanning

Er is onveiligheid, huiselijk geweld en/of kindermishandeling en wat is dan de rol van de aandachtsfunctionaris?

Tijd voor actie. Tijd om gezamenlijk een gedragen plan te maken door samen te werken met alle direct betrokkenen en Veilig Thuis. Er moet een werkend plan komen. Een plan om het geweld te stoppen en de veiligheid te herstellen. De rol van de aandachtsfunctionaris is in dit proces belangrijk. Je kent je de ingrediënten van een werkend veiligheidsplan en zie je erop toe dat het proces ook zorgvuldig doorlopen wordt.

De rol van de aandachtsfunctionaris

• In het plan staat feitelijk en concreet, op een manier die past bij de betrokken; wat de zorgen van alle betrokkenen zijn; Wie zegt wat over wie? Wie deed wat bij wie? Met welk gevolg?
• Het plan biedt duidelijkheid over de afspraken die gemaakt zijn. De afspraken zijn heel concreet en laten geen ruimte voor verschillende interpretaties. In het plan staan ook de acties die nodig zijn wanneer het niet gaat zoals afgesproken is. En de volgende stappen die we zetten wanneer aan de veiligheidsvoorwaarden wordt voldaan en alles gaat zoals afgesproken is.
• Samen met de betrokkenen is uitgeplozen welke geweldspatroon er speelt. De gezinsprofielen kunnen hierin helpend zijn.
• Er is aandacht voor herstel; wat wanneer de veiligheid is hersteld?
• Termijnen die realistisch zijn in het herstellen van de veiligheid. Gaan we niet te snel, zijn de verwachtingen realistisch op basis van wat we weten over het geweldspatroon en de overige problematiek.
• De afspraken zijn voor iedereen helder doordat ze concreet zijn, samen doordacht zijn en duidelijk beschreven zijn. Soms ook doordat de afspraken uitgewerkt zijn in een woord en beeldverhaal voor de kinderen.

Een veiligheidsplan

Een veiligheidsplan is een fundamenteel plan dat je samen met betrokken maakt om stabiele veiligheid te creëren. Waarin de directe veiligheid van betrokkenen geborgd is en waarin er ook aandacht is voor ontwikkeling en herstel. Dit is een intensief proces waarin samenwerken en een analyse van de patronen centraal staan. Juist in die analyse en procesmatige kant is de aandachtfunctionaris van grote toegevoegde waarde.

De rol van de aandachtsfunctionaris is ook het ondersteunen bij het doorlopen van de stappen van de meldcode. De aandachtsfunctionaris is kennisdrager van de meldcode. De stappen van de meldcode zijn ook in het proces van veiligheidsplanning van toepassing.

Stap 1 van de meldcode; Wat zijn de signalen; door wie zijn welke feiten gesignaleerd?

Een goed veiligheidsplan start met onderbouwing van de actuele onveilige situatie. Waarin er vooral gekeken wordt naar feitelijke gebeurtenissen. Algemeenheden zoals “ouders gebruiken drugs of maken ruzie” moeten vermeden worden. Het gaat hier over de feitelijke gebeurtenissen die zorgden voor onveilige situaties en nog niet over de zorgen voor de toekomst. Je hebt daarin ook aandacht voor de verschillende genderpatronen van de betrokkenen. De rol van de aandachtsfunctionaris

Stap 2 van de meldcode; gesprek met een collega, de aandachtsfunctionaris of Veilig Thuis

De aandachtsfunctionaris als een adviserende en ondersteunende facilitator is ondersteunend en faciliterend met een kritische blik. De aandachtsfunctionaris is in deze fase gesprekspartner voor de professional die betrokken is bij het samen werken aan het veiligheidsplan. Een reflectieve rol waarbij de vraag gesteld mag worden, gaat het in het veiligheidsplan om de feiten en belevingen van de verschillende betrokkenen en niet over algemeenheden. Is het voldoende feitelijk en specifiek?

Stap 3 van de meldcode; Gesprek met de betrokkenen

De aandachtsfunctionaris heeft een adviserende rol in het voorbereiden van het gesprek met de betrokken. Soms is er ook meer betrokkenheid nodig bijvoorbeeld door het voorzitten van een multidisciplinair overleg om tot een gezamenlijk en gedragen besluit te komen.

Stap 4 van de meldcode; Weeg het huiselijk geweld of de kindermishandeling

Samen maak je op basis van de informatie die je nu hebt verzameld, in je contact met alle betrokkenen en het collegiaal overleg, een inschatting van de aard en de ernst van de situatie. Neem bij twijfel altijd contact op met Veilig Thuis. Bedenk van te voren goed wat je wilt bespreken, waarin je advies nodig hebt en wat voor jou de belangrijkste meerwaarde van melden is.

Stap 5 Neem twee beslissingen. Is melden noodzakelijk? En is hulp verlenen of organiseren (ook) mogelijk?

In je overwegingen neem je de meldnormen mee. Bij melden is het belangrijk dat je als aandachtsfunctionaris meedenkt in de (on)mogelijkheden voor verdere samenwerking met betrokkenen. Hoe staat het met de oorspronkelijke aanmeldingsdoelen, zijn die nog haalbaar of komt dat even inhold te staan? Wat is er nodig om in contact te blijven met de client, hoe zit het met de taakverdeling tussen jullie en Veilig Thuis, wie is of blijft waar verantwoordelijk voor?

De rol van de aandachtsfunctionaris in het Veiligheidsproces

In het proces voor duurzame veiligheid en herstel gaat het niet in een rechte lijn naar veiligheid. Het is een proces, waarin de directe veiligheid en samenwerken met betrokkenen centraal staat. Dat kan een spanningsveld opleveren. Een spanningsveld tussen het opbouwen van een samenwerkingsrelatie en het benoemen van de feiten. Regelmatig zijn professionals geneigd om de feitelijkheden, niet te benoemen en als het wel benoemd wordt in algemeenheden te spreken. De aandachtsfunctionaris kan collega’s hierin ondersteunen, door de aandacht op het actuele proces te richten. Wat is nu de stand van zaken? Welke resultaten zijn al behaald? Zijn die gevierd? En wat moet nu feitelijk besproken worden? Vergeet niet het niet uitspreken van wat je vindt, voelt en denkt heeft ook impact op de samenwerkingsrelatie.

De rol van de aandachtsfunctionaris is ook het stellen van vragen die in het contact tussen de organisatie en andere ketenpartners zoals Veilig Thuis centraal staan

• Hoe zorg je voor concrete en gedetailleerde afspraken?
• Hoelang mag een veranderproces naar veiligheid en herstel duren?
• Hoe informeren we elkaar tijdens het proces?
• Zijn deze afspraken ook concreet, helder en feitelijk gecommuniceerd naar alle betrokkenen? En is de communicatie op basis van dialoog? Met aandacht voor visie, behoeften en perspectief van alle betrokkenen? Dus niet beslissen over, maar besluiten met….
• Evaluerend: hoe vinden we onze integrale samenwerking?
• Met wie en wanneer wordt het gemaakte plan geëvalueerd?

Als een kritische vriend, met een helicopterview kan de aandachtsfunctionaris adviseren, ondersteunen, reflectieve vragen stellen, zowel naar collega’s, direct betrokkenen, als ook naar andere professionals van hulpverlenende instanties en professionals van andere betrokken organisaties met wie integraal samengewerkt wordt en ook kennis delen. De rol van de aandachtsfunctionaris is breed, dynamisch en veel omvattend.

Deze blog over de rol van de aandachtsfunctionaris is geschreven door Summer Koster

Wil je meer weten over de rol van de aandachtsfunctionaris dan is wellicht de training Aandachtsfunctionaris Huisleijk Geweld en Kindermishandeling interessant voor jou.

De rol van de aandachtsfunctionaris