Family Finding; een veiligheidsplan maak je niet alleen.

Het plan maak je met alle betrokkenen. 

Veiligheid herstel je niet zonder daar het netwerk bij te betrekken en hen mee te laten denken en mee te laten beslissen over wat er nodig is en moet gebeuren. Je baseert dat op wat er goed gaat en de krachten van de familie en het bredere netwerk. Zo kun je de gezinssituatie weer veilig maken en veilig houden.  

Het belang van het netwerk

Het belang van netwerk wordt binnen de jeugdzorg steeds breder gedragen. Maar het netwerk ook daadwerkelijk vinden, een stem geven en verantwoordelijkheid en regie geven vraagt om durf, geloof in de kracht van het gezin en het netwerk. Het vraagt ook om jezelf als hulpverlener minder belangrijk te kunnen maken. 

Omdat het “vinden” van het netwerk en het “zien” van het netwerk een harde noot kan zijn om te kraken, zijn we geneigd om mee te gaan in de overtuigingen van ouders en genoegen te nemen met; “Er is niemand”.  

‘Ik heb geen netwerk’

Hoe vaak heb ik wel niet te horen gekregen; “ik heb geen netwerk” , “ik wil andere mensen niet betrekken bij mijn problemen”, “mijn netwerk heeft mij te vaak teleurgesteld, ik kan ze niet vertrouwen of op hen rekenen” etc. Echter als je accepteert dat er niemand is, dan hecht je geen waarde aan het netwerk. 

Family Finding als methodiek voor het werken met netwerken

Er worden al verschillende methodieken/benaderingswijzen over het werken met netwerken toegepast in Nederland; Sociale Netwerk Strategieën, Familie Netwerkberaad, Eigen Kracht Conferentie, Familie/netwerk veiligheidscirkels. Ik wil daar graag nog een aan toevoegen die nog niet zo heel veel wordt gebruikt en dat is ‘Family finding’. 

Family Finding biedt een diepere onderliggende overtuiging, waarmee de noodzaak van het vinden van een netwerk om ouders en het kind heen nog meer hout snijdt. De grondlegger hiervan is Kevin Campbell. 

5 belangrijke uitgangspunten van Family Finding zijn; 

• elk kind of jongere heeft een directe en uitgebreide familie die gevonden en gezien kan worden als we het proberen; 
• kinderen moeten zich onvoorwaardelijk geliefd voelen en moeten voelen dat ze bij iemand horen om te kunnen groeien, zich te kunnen ontwikkelen en om gezond te blijven;  

• eenzaamheid is zeer schadelijk en kan zelfs gevaarlijk zijn. Eenzaamheid wordt ervaren door de meeste kinderen en jongeren in de Jeugdzorg; 
• ouders hebben verbondenheid en steun van anderen nodig om goed voor hun kinderen te kunnen zorgen. Oftewel “It takes a village to raise a child”; 
• veiligheid is tijdelijk en zonder herstel als er geen netwerk is. Herstel gebeurt in het netwerk. 

Invloed van ingrijpende gebeurtenissen op leren, ontwikkeling en gezondheid

Vroege ervaringen in de kindertijd vormen de basis van leren en levenslange gezondheid. Mensen ontwikkelen zich binnen de context van relaties en ervaringen. 

 Bij het terugbrengen en het borgen van de veiligheid in een gezin is het daarom belangrijk om je bewust te zijn van welke ingrijpende gebeurtenissen het kind, maar ook de ouders, in de kindertijd hebben meegemaakt, de zgn. ACE’s. Daarnaast, hoeveel toxische stress ervaren de gezinsleden, welke mate van eenzaamheid ervaart het kind en de ouders. Is er sprake van complex ontwikkelingstrauma en welke sociale determinanten spelen er mogelijk mee. Dit bij elkaar beïnvloedt de gezondheid en de ontwikkeling gedurende de hele levensloop. 

De tools van Family Finding

Het dringend verbinden van familieleden en leden van de gemeenschap creëert meer kansen voor veiligheid en herstel in gezinnen, terwijl de gezondheid wordt beschermd en bevorderd. 

Vanuit de uitgangspunten van Family Finding biedt Family Finding tools om hierover met ouders en kinderen in gesprek te gaan en met hen het netwerk om hen heen te vinden. De kern is het in verbinding staan met de mensen die om het kind geven en het belangrijk vinden dat het goed gaat met het kind. 

Enkele voorbeelden hiervan zijn:  

• Het hoeveel mensen interview; “Als je een schatting zou moeten maken van hoeveel mensen je hebt ontmoet in jouw leven van je geboorte tot nu. Hoeveel zouden dat er dan zijn?” Met hoeveel heb je een positief contact gehad? Wie van deze mensen vinden het belangrijk dat het goed gaat met jou en je kind?
• De familie en/of netwerk reünie; “Stel dat je samen met alle mensen die je kent en gekend hebt, die je aardig vindt, een picknick in het park hebt en hier wordt een groepsfoto van gemaakt, wie staan er dan allemaal op de foto?” 
• Mobility Mapping; hiermee neem je de ouder of het kind mee op reis vanaf het eerste huis waar de ouder of het kind gewoond heeft en zich kan herinneren tot nu, en welke mensen waar en wanneer een rol in zijn of haar leven gespeeld hebben.  
• Calendering; brengt in beeld met hoeveel volwassenen een ouder of kind gedurende een week of maand contact heeft en de waarde van dit contact. Dit geeft zicht op hoe eenzaam deze ouder of dit kind is.  
• Het waarde interview; “Wat is voor jou belangrijk in het leven dat je je kinderen mee wilt geven? “van wie heb jij dat geleerd?” Enzovoort.

Als je rechtstreeks naar het netwerk van ouders vraag, roept dat vaak weerstand en verzet op. Mijn ervaring is dat als je volgens de wijze van Family Finding op een andere, meer waardevolle manier in gesprek komt met ouders over de mensen om hen heen. 

Geschreven door Dominique Glas