Gesprekken met kinderen over kindermishandeling. Hoe dan?

Tijdens trainingsdagen over gesprekken met kinderen hoor ik veel dilemma’s die spelen bij de trainees. Zo hoor ik bijvoorbeeld;

• Ben ik wel de aangewezen persoon om met het kind te praten? “Na mij komt er een hulpverlener die dit beter kan doen”. Of; “Er zijn voor mij al anderen geweest, die hebben, denk ik, wel met het kind gesproken”.

• “Ik zie het kind maar een keer, zal hij mij dan wel voldoende vertrouwen om echt te vertellen wat er speelt?”.

• “Het kind begint er zelf niet over, moet ik er dan zomaar over beginnen? Wat maak ik dan allemaal los? Straks raak hij overstuur. En hij moet wel terug naar ouders”.

• “Als ik met haar ga praten dan gaan de ouders haar vast instrueren en zeggen wat zij mij moet vertellen. Dan krijg ik nooit de waarheid op tafel”.

Maar wat is het alternatief? Niks doen? Wachten tot de volgende persoon wel tijd heeft? Wachten tot er iemand is die een vertrouwensband opgebouwd heeft? Wachten tot kinderen zelf met iemand gaan praten over wat er aan de hand is?

Opgroeien zonder aandacht

Een kind dat opgroeit in een omgeving waar er geen aandacht voor hem is, hij niet gezien wordt door zijn ouders, zal niet gelijk alles aan je vertellen. Grote kans dat hij het gevoel heeft dat hij niet belangrijk is, dat zijn mening er niet toe doet. Hij maakt zich klein, neemt niet te veel ruimte in en zal niet snel op de voorgrond treden en zijn mening geven.

Kinderen die niet geleerd hebben om te vertrouwen op ouders, doordat zij de ene keer wel liefdevol benaderd worden en de volgende keer afgesnauwd zullen andere volwassenen ook niet snel vertrouwen dat kost tijd, dat klopt. En het vraagt ook om een cirkel van volwassenen die wel betrouwbaar zijn. Dus ook jeugdprofessionals die zich bekommeren over kinderen en jeugdigen. Die vasthoudend zijn en die doen wat nodig is. Ook als dat wat meer tijd kost.

Wat kun jij doen?!

En wie gaat die tijd maken? Wie laat zien dat je wel tijd gaat maken, dat je doet wat je zegt en zegt wat je doet? Wie zet samen de eerste stap?

Tijdens één gesprek kun je niet alle gebeurtenissen bespreken maar je kunt wel een begin maken. Vraag het kind zelf wat voor hem nu het belangrijkste is om over te praten. En leg de onderwerpen die jij wilt bespreken daarnaast. Maak keuzes wat is voor nu en wat kan later.

Ook kun je het kind helpen door samen te kijken welke mensen er zijn die het belangrijk vinden dat het goed gaat met het kind. Misschien kun je dan samen aan deze persoon of personen vertellen dat ze belangrijk zijn en ze vragen of door willen blijven gaan met wat ze al doen. En misschien nog een beetje meer?

Stevig staan en regie pakken

Het is de kunst om de regie te pakken over het gesprek zonder het kind de regie af te pakken. Dat klinkt best tegenstrijdig ik weet het. Jij bent de volwassenen die stevig staat. Die onderwerpen bespreekbaar maakt, die laat weten; ‘ik ben er voor jou’. Die ook verhalen over nare gebeurtenissen kan horen en voelen zonder daar zelf gelijk iets van te vinden. Die nieuwsgierig blijft, die het tempo van het kind volgt. Vraagt aan het kind wat zij zelf denkt dat er zou moeten gebeuren naast wat ze graag wil dat er gebeurt.

Oordeelloos…

En wanneer een kind dan begint te vertellen wordt er nog wel eens getwijfeld of de informatie wel klopt. Soms doordat we het moeilijk vinden om ons voor te stellen dat dit echt met een kind is gebeurd. Soms ook omdat het te heftig is. Of het past niet in het beeld dat wij van de ouders hebben. Het kan ook zijn dat de informatie fragmentarisch is en dat er geen duidelijk begin en eind aan het verhaal zit. Dit alles betekent echter niet dat het niet gebeurt kan zijn. Er zijn een heleboel verklaringen voor te vinden. Het kind heeft sommigen herinneringen geblokkeerd, het kind is nog te jong om een samenhangend verhaal te vertellen of ze kijken eerst hoe wij hierop reageren.

…luisteren

Geef kinderen de tijd en ruimte om hun verhaal te vertellen, laat stiltes vallen, zij bepalen  het tempo. Speel samen een spel, ga wandelen, kleur of teken samen. Kinderen hebben tijd nodig om gebeurtenissen onder woorden te brengen.

Wat doe jij om kinderen te laten merken dat volwassen wel betrouwbaar zijn en dat kinderen wel de moeite waard zijn? En welke dilemma’s ervaar jij? Graag zie ik je bij een van onze trainingen en dan bespreken we de dilemma’s uitvoering.

Geschreven door Margreet Timmer

Vraag, mij, hoor mij, zie mij is een training die naadloos aansluit op bovenstaande dilemma’s tijdens gesprekken met kinderen. Wil je meer weten over hoe jij met kinderen het gesprek aan kan gaan? Klik op de link Vraag mij, hoor mij, zie mij