Het gesprek aangaan met een kind is superbelangrijk. Het gebeurt nog steeds te vaak dat er wel zorgen zijn, maar dat het gesprek niet wordt gevoerd met het kind.
Wil je meer weten over praten met kinderen? We delen hier een aantal waardevolle tips en aandachtspunten.
Iets in gang zetten
Willen weten van een kind, hoe het met hem gaat. Het kind het gevoel geven dat het ertoe doet, dat je het kind ziet en dat je benieuwd bent naar hun verhaal. Ook al komt een kind niet direct met het hele verhaal. Het feit dat er iemand is die luistert, geïnteresseerd is, waarbij je je zorgen kwijt kan. Dat geeft het gevoel; ‘Hé er zijn dus volwassenen die belangstelling voor mij hebben, die dit graag willen weten van mij’. Dit is een eerste stap, die heel belangrijk en waardevol is.
Juist in gezinnen waar veel speelt, waar ouders ook veel in hun leven meemaken, een vol hoofd hebben en daardoor ook veel met zichzelf bezig zijn, missen ze soms de signalen van hun kind. En als er dan ineens een volwassene is die daar wel naar vraagt, kan dat een kind verrassen. Maar het kan hen ook overvallen.
Ervaringsdeskundigen vertellen regelmatig dat, ondanks dat een kind niet direct heeft verteld, het toch ontzettend veel doet voor een kind. Je kunt iets in gang zetten!
Belangrijke mensen om het kind heen
Je kunt ook vragen aan een kind naar wie hij toegaat of met wie hij kan praten als er iets is. Zo kom je erachter of het kind personen heeft en kent die hij vertrouwt. Misschien is er wel een tante of een vriendje, of gaat een kind naar papa of mama.
Ook als een kind zegt dat het niet zo iemand heeft, of dat nooit doet, is dit waardevolle informatie. Het kan een aanname zijn van een kind dat het stom is om met iemand over gevoelens te praten. Dat doe je niet.
Ook hierin kan het heel erg helpend zijn dat je als volwassene laat zien en kan vertellen dat het heel normaal is dat als je iets dwars zit, je er met iemand over praat.
Spanning en ontspanning
Tijdens de trainingen die wij geven, ben ik vaak de trainingsacteur die de rol van een kind speelt. Ik merk dan dat de hulpverlener ook een soort rol aanneemt. Opeens een andere stem opzetten, rechtop en stevig zitten. Vaak gaat dit ongemerkt. Je wilt er als hulpverlener zijn voor dat kind, je hebt een belangrijke rol in het gesprek, waardoor je misschien je houding onbewust hierop aanpast.
Dit heeft effect op het gesprek en op het kind. “Oh jee, hier is blijkbaar iets heel spannends aan de hand,” kan een kind denken. “Nu wordt het serieus.” Dit kan bij een kind juist spanning oproepen en ook zelfs een bepaalde mate van onveiligheid. “Wat gaat er hier nou eigenlijk precies gebeuren?”
Ga vanuit je eigen ontspanning het gesprek met een kind aan. Zeg gewoon wie je bent, wat je komt doen en waar je het vandaag over wilt hebben. Hiermee creëer je duidelijkheid en veiligheid. Hoe meer ontspannen jij hierin kunt zijn, des te makkelijker zal een kind vertellen.
Geef ze juist de woorden om er over te kunnen vertellen. Ze storten niet direct ineen als je erover begint. Het kind ziet jou en jij ziet het kind als een gelijkwaardige gesprekspartner. Dit betekent niet dat je het kind behandelt als een tweede volwassene. Maar je laat wel zien; ik neem jou serieus en ik ben benieuwd naar alles wat je te vertellen hebt.
Blijf met je aandacht ook bij het kind aanwezig, helemaal. Als jij in je hoofd ergens anders mee bezig bent of je denkt aan wat het kind jou vertelt en wat je daar voor actie op zou moeten gaan zetten en met welke collega je daarover moet overleggen, dan ben je eigenlijk al bij het kind weg. Vanuit hun sensitiviteit zullen kinderen dan ook sneller afhaken.
Voorbereiding
Je moet het gesprek goed voorbereiden. Waarom vindt dit gesprek plaats en welk doel heeft het gesprek. Waar gaan we het over hebben?
We komen vaak tegen dat hulpverleners in gesprek gaan met kinderen “omdat ze het kind gewoon wat beter willen leren kennen”. Voor jou als professional is dat geen goed doel voor een gesprek. Het is heel vaag en superonduidelijk voor een kind. Waarom komt er ineens iemand die ik nog nooit heb gezien en die ik niet ken, mij leren kenen?
Als jij zorgen hebt en je wilt weten of het kind dit herkent, bijvoorbeeld of het last heeft van de vele ruzies thuis, zeg dat dan gewoon. Veel hulpverleners ervaren juist een drempel bij het ‘gewoon zeggen wat er speelt.’ Sommige kinderen hebben al zo lang gewacht om het te vertellen. Die willen het gewoon kwijt, die zitten helemaal niet te wachten op vage introducties.
Als je het niet vraagt gaan sommige kinderen ook niet vertellen.
Bovenstaande is een stukje van het podcastgesprek tussen Evie en Margreet. Wil je meer weten en ook leren van de mooie ervaringen die Evie deelt? Luister dan de hele podcast.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.