Ieder pleegkind een woord- en beeldverhaal

Het woord en beeldverhaal, Words and Pictures, is oorspronkelijk bedoeld om zorgen en moeilijke situaties aan kinderen uit te leggen en de toekomstige veiligheid van het kind te waarborgen*. Het woord en beeldverhaal heeft zich in de loop der jaren verder ontwikkeld en kent inmiddels meerdere toepassingen. Ik zou een pleidooi willen houden voor een woord en beeldverhaal voor elk kind dat in een pleeggezin woont. Hoe gaaf zou dat zijn als we dat met elkaar konden realiseren!

Overzicht door een woord en beeldverhaal

We kunnen kinderen in de taal van hun gezin van herkomst uitleggen waarom ze niet (meer) thuis kunnen wonen, op welke plekken ze allemaal hebben gewoond en met wie. Dat begeleiden we met eenvoudige tekeningen die we, bij voorkeur in samenwerking met ouders of andere belangrijke familieleden, hebben gemaakt. Het biedt kinderen overzicht.

Het vertellen hoe mama, papa en andere betrokkenen nu op de zorgen terugkijken en dat wat er gebeurde niet jouw schuld is, ontschuldigt pleegkinderen en geeft hun betekenis en begrip over waarom het gebeurde.

De wereld voorspelbaar maken

Uitleg over waarom het in het hier en nu veilig is, dat je bij je huidige pleeggezin mag blijven wonen of wanneer je weer thuis kunt gaan wonen, biedt kinderen perspectief, het maakt hun wereld voorspelbaar en geeft een gevoel van controle.  Ook kan het kinderen helpen om meer grip te krijgen wanneer het perspectief nog onduidelijk is. We kunnen woord en beeld geven aan wat er nodig is om duidelijkheid te krijgen over waar het kind mag blijven wonen.

Band tussen kind, ouders en pleegouders

Ten slotte ben ik van mening dat het vertellen van een woord en beeldverhaal kan bijdragen aan een betere band tussen het pleegkind en zijn ouders en eveneens tussen het pleegkind en de pleegouders. Beide ‘werelden’ waartussen het kind moet pendelen, fysiek en/of psychisch, worden door het verhaal met elkaar verbonden en kunnen meer geïntegreerd worden in het kind waardoor de, door het kind ervaren veiligheid zal toenemen en het kind zich meer durft te hechten.

Belevingswereld van het kind

Het wordt bekend verondersteld dat het samen met ouders maken van een woord en beeldverhaal, ouders dwingt om meer stil te staan bij de belevingswereld en behoeftes van hun kind. In de pleegzorg komt daar bij dat het samen met ouders én pleegouders maken van een woord en beeldverhaal, net zo goed van meerwaarde is voor pleegouders.

Pleegouders worden, net als ouders, uitgenodigd om nog meer en bewuster stil te staan bij de belevingswereld van het pleegkind en zijn behoeftes. Tegelijkertijd krijgen zij, door het maken van het verhaal, ook meer zicht op de beweegredenen en belevingswereld van de ouders. Hierdoor ontstaat er vaak meer begrip over en weer en zijn pleegouders beter in staat om ruimte te geven aan de loyaliteit van het pleegkind naar ouders toe en ook ouders te ontschuldigen.

Bewaren van het woord en beeldverhaal

Het woord en beeldverhaal kan bewaard worden bij ouders en in het pleeggezin en het helpt als ouders en pleegouders het met regelmaat samen met het (pleeg)kind lezen. Als er wijzigingen zijn in de situatie of het perspectief van het kind dan kan het verhaal aangevuld worden. Ook kan het kind zelf bladzijdes toevoegen. Zo kun je het kind helpen om meer regie te ervaren en het gebeurde een plek te geven.

Vandaar mijn oproep: “Laten we samen gaan vertellen en tekenen voor de pleegkinderen!”

Geschreven door Bregje Kleijnen

*artikel Hiles, vertaald door A. van Schijndel en E. Sulkers

Wil je leren hoe je een woord en beeldverhaal maakt? Meld je dan aan voor een van onze trainingsdagen. Klik hier voor de opleidingspagina.