Een veiligheidsplan maak je als professional niet alleen. Het plan maak je met alle betrokkenen. Dat vraagt een houding van ‘rigor and grace’ of ook wel ‘compassie en control’. Het veiligheidsplan is een groeidocument, het plan ontwikkelt zich gedurende langere tijd (het is een reis).
Regelmatig evalueer je wat goed gaat en kijk je of het plan bijgesteld moet worden. Iedereen uit het netwerk van het gezin doet mee; ‘it takes a village to raise a child’. Alles schrijf, en het liefst ook teken, je zodat iedereen uit het gezin, ook het kind, begrijpt wat er afgesproken is.
Weten hoe we in 7 stappen een goed veiligheidsplan maken? Lees dan hieronder verder.
1. Duidelijke beschrijving van de zorgen die aanleiding zijn voor het maken van het veiligheidsplan. Je beschrijft de feitelijke zorgen, de complicerende factoren en de risico-uitspraak.
2. Afspraken die gebaseerd zijn op voorbeelden van successen uit het (nabije) verleden van dit specifieke gezin en aanwezige krachten en steunbronnen.
3. In eerste instantie afspraken voor directe veiligheid. De volgende stap is het maken van afspraken over het tot stand brengen van structurele veiligheid.
4. Veiligheidsvoorwaarden (ook wel bodemeisen of veiligheidsdoelen genoemd), deze worden door Veilig Thuis opgesteld. Met elkaar stel je de gewenste toekomst vast.
5. Afspraken die afgestemd zijn op alle dagelijkse situaties en die uitvoerbaar zijn voor dit specifieke gezin, in hun specifieke omstandigheden.
Het plan maak je stap voor stap met alle betrokkenen. Hieronder vind je informatie over de stappen die nodig zijn om een veiligheidsplan te maken waar iedereen achter kan staan;
De professional ordent alle beschikbare informatie in het raamwerk Samenwerken aan Veiligheid (download) om zo te kunnen bepalen welke gesprekken er nodig zijn en hoeveel tijd hiervoor uitgetrokken kan worden. Dit hangt erg af van de mate van onveiligheid en of er sprake is van acute of structurele onveiligheid.
De professional werkt in deze fase aan de samenwerkingsrelatie met ouders door een oprecht nieuwsgierige, vragende houding aan te nemen en transparant te zijn over de zorgen die er zijn. Met ouders wordt gesproken over hun gezin. Welke zorgen of moeilijkheden ervaren zijzelf? Waar maken zij zich zorgen over?
Tegelijkertijd luistert de professional naar mogelijke uitzonderingen en wordt bewust gevraagd naar momenten waarop het anders was. Momenten waarop ouders iets deden (of juist niet deden) waardoor de situatie rustig en veilig bleef. Wellicht hebben mensen uit het netwerk hier een rol in gehad.
Ook met kinderen wordt gesproken over de situatie in het gezin. Het is voor kinderen belangrijk om gehoord te worden.
Voor ouders kan het spannend zijn dat er met het kind wordt gesproken. Om deze spanningen iets te verminderen is het belangrijk om met ouders het gesprek voor te bereiden, zodat zij weten wat ze kunnen verwachten van dit gesprek.
Voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar gebruik je hiervoor de Drie Huizen of het Veilige Huis. Voor kinderen van 13 jaar en ouder het raamwerk Samenwerken aan Veiligheid en voor jongere kinderen spel of de Fee of Tovenaar
Aan ouders wordt gevraagd welke mensen zij allemaal kennen die een goed beeld over het gezin kunnen geven en die mee kunnen denken over wat er nodig is voor herstel van de veiligheid of het wegnemen van de zorgen bij anderen. Hiervoor kan een genogram, een sociogram of netwerkcirkels gemaakt worden.
In eerste instantie gaat het om het vormen van een ‘denktank’. Een groep mensen die mee kunnen denken en plannen kunnen maken en die bereid zijn om naar een Familie Netwerk Beraad te komen.
Met ouders (en hun netwerk) bespreek je wat hun grootste zorgen voor de toekomst zijn. Waar zijn zij bang voor dat er kan gebeuren als er niets verandert en mensen zich zorgen blijven maken?
Daarna wordt gevraagd wat zij daarvoor in de plaats zouden willen. Hoe ziet de situatie eruit als de zorgen weggenomen zijn en iedereen tevreden is over de veiligheid. De professional formuleert deze ook voor zichzelf en bespreekt deze met ouders. Deze uitspraken zijn de basis van het veiligheidsplan.
Samen met het gezin stel je de agenda van het beraad op. Je maakt praktische afspraken over waar, wanneer, hoe laat en hoelang. Vraag ouders ook wat zij nodig hebben van het netwerk en maak een taakverdeling.
Maak samen ook een keuze of de kinderen aanwezig zijn bij het beraad. Wanneer de kinderen niet aanwezig zijn is het goed om te bedenken hoe jullie ervoor gaan zorgen dat de stem van de kinderen wel gehoord wordt. Dit kun je bijvoorbeeld doen door de Drie Huizen van de kinderen op te hangen.
Tijdens een bijeenkomst met alle betrokken wordt gekeken of de situatie voldoende in kaart is gebracht (assessment). Wellicht zijn er nog aanvullingen die het beeld compleet maken. Deze aanvullingen worden bij geschreven in het raamwerk die al met ouders ingevuld is.
Dan wordt aan het netwerk gevraagd, middels een schaalvraag, hoeveel zorgen zij zich maken over de situatie. Dit levert soms nog weer nieuwe informatie op over zorgen en krachten.
Daarna wordt met elkaar nagedacht over concrete, praktische afspraken die de veiligheid weer helpen te herstellen of die helpen om de zorgen weg te nemen. Deze afspraken komen in het veiligheidsplan te staan. Het plan dat gemaakt wordt of de afspraken die hierin staan zijn zoveel mogelijk gebaseerd op de uitzonderingen (de beschermende acties).
Er wordt ook nagedacht over de duur van de afspraken en de momenten waarop iedereen weer bij elkaar komt om het plan te evalueren.
Het netwerk steunt het gezin bij de uitvoering van het plan. Zij helpen bij de uitvoering, nemen soms (zorg)taken en handelingen over, zij observeren hoe het gaat en mogen kritisch zijn en ouders aanspreken op momenten dat het niet goed gaat. Ook praten zij regelmatig met de kinderen om hen te vragen hoe het gaat.
Tijdens de evaluatie staan 4 vragen centraal;
Sonja Parker heeft op haar (Engelstalige) site waardevolle informatie over het maken van veiligheidsplannen. Partnering for Safety
Wil je meer weten over hoe we in 7 stappen een goed veiligheidsplan maken? Kom dan naar de vierdaagse training Samenwerken aan Veiligheid. Klik op de knop voor meer informatie.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.