Hoe help je kinderen én ouders om op een speelse, laagdrempelige manier om te gaan met boosheid en frustratie? In deze podcastaflevering van TIMM Consultancy gaat Margreet Timmer in gesprek met Martijn Hell, dramatherapeut, supervisor en medeontwikkelaar van de methodes ‘Tijd voor Toontje’ en ‘Zachtjes balen met Toontje’. Het gesprek gaat over de kracht van spel, metaforen en praktische tools om emotieregulatie te bevorderen – voor kinderen én hun ouders.
Emoties als boosheid, frustratie of verdriet zijn voor veel kinderen lastig te begrijpen en te uiten. Taal schiet vaak tekort, zeker bij jonge kinderen of in gezinnen waar spanning en stress op de voorgrond staan. Martijn Hell heeft als dramatherapeut bijna veertig jaar ervaring in het vertalen van abstracte psychologische concepten naar concrete, speelse ervaringen. Haar aanpak? Minder praten, meer doen en vooral: samen beleven.
Met programma’s als Zachtjes balen met Toontje en Tijd voor Toontje gebruikt Martijn dierenfiguren en spelvormen om kinderen én ouders inzicht te geven in hun gevoelens en gedrag. De schildpad Toontje staat hierbij centraal als spiegel van herkenning: een vriendelijk, toegankelijk karakter dat worstelt met precies dezelfde emoties als de kinderen en hun ouders. Door te werken met dieren ontstaat er meer speelruimte en veiligheid om lastige onderwerpen te bespreken.
Wanneer is dramatherapie of speltherapie de juiste keuze? Volgens Martijn vooral als praten niet vanzelf gaat, als woorden tekortschieten of als praten over emoties te bedreigend voelt. Spel biedt dan een uitweg: kinderen en ouders kunnen via ervaringen en metaforen oefenen met nieuwe vaardigheden zonder direct in de ‘zware’ materie te duiken.
In ‘Zachtjes balen met Toontje’ draait het om het samen leren herkennen, benoemen en reguleren van oplopende spanning en boosheid. Martijn ontwikkelde hiervoor praktische tools zoals de spanningsmeter en de boosheidmeter. Deze meters maken inzichtelijk hoe spanning en boosheid gedurende de dag kunnen variëren – en vooral: wat je op elk niveau kunt doen om te voorkomen dat het escaleert.
Een belangrijk uitgangspunt van de methode is dat ouders de hoofdrol spelen in het leven van hun kind. Tijdens de begeleiding krijgen ouders eerst psycho-educatie over emotieregulatie en leren ze de meters en bijbehorende rijmpjes gebruiken. Zo ontstaat er een gezamenlijke taal en houvast in het dagelijks leven.
Ouders leren bijvoorbeeld dat het bij ‘oranje’ op de spanningsmeter tijd is om te ontspannen in plaats van te discussiëren of maatregelen te nemen. Samen met hun kind oefenen ze in spelsessies hoe ze spanning kunnen herkennen – bij zichzelf én bij elkaar. Dit gebeurt op een luchtige, veilige manier, bijvoorbeeld door te raden waar de ander op de spanningsmeter zit. Zo wordt het steeds makkelijker om in de praktijk op tijd bij te sturen.
Een ander krachtig element is het gebruik van afkoelplekken: een rustige plek waar kinderen (en ouders!) even tot zichzelf kunnen komen. In de spelkamer wijst Martijn altijd zo’n plekje aan, compleet met kussens, knuffels en een bordje ‘Niet storen, ik ben aan het afkoelen’. Kinderen maken hier vaak enthousiast gebruik van, en ouders leren hoe belangrijk het is om hun kind ook daadwerkelijk die ruimte te geven.
De methodiek werkt met eenvoudige, herkenbare termen als ‘gelukje’ en ‘pechje’. Op een dag zijn er talloze kleine gelukjes (het gaat zoals je wilt) en pechjes (het loopt anders dan verwacht). Door deze momenten te benoemen en te erkennen, krijgen kinderen grip op hun ervaringen en leren ouders hoe ze erkenning kunnen geven aan de gevoelens van hun kind.
‘Zachtjes balen met Toontje’ is vooral geschikt voor kinderen van 5 tot ongeveer 9 jaar, oftewel: zolang ze zich nog goed kunnen inleven in de fantasiewereld van Toontje Schildpad. Maar de kracht van de methode zit juist in de samenwerking met ouders. Zij leren niet alleen hun eigen emoties te reguleren, maar ook hoe ze hun kind hierin kunnen begeleiden.
Voor jongere kinderen (0-4 jaar) werkt de aanpak iets anders: dan spelen volwassenen situaties uit en leren ouders hoe ze gevoelens en wensen kunnen ondertitelen voor hun kind. Zo ontstaat er vanaf jonge leeftijd een basis voor traumasensitief opvoeden en samen groeien in emotieregulatie.
Wil je meer weten over ‘Zachtjes balen met Toontje’ of de andere methodieken van Martijn Hell? Kijk op zachtjesbalen.nl voor meer informatie en materialen.
Trainingen die je misschien interessant vindt:
Trauma en veerkracht – TIMM Consultancy
Beilerstraat 26
9401 PL Assen
085 – 080 59 06
info@timmconsultancy.nl
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.