Hoe je op een oplossingsgerichte manier gebruikt kunt maken van wetenschappelijke kennis over risicofactoren.
Werken aan de veiligheid van kinderen doen we samen met alle mensen die rondom het kind staan. Met hen maken we een veiligheidsplan. Het veiligheidsplan richt zich in eerste instantie op het herstellen van de directe veiligheid. Situaties waarin ouders hun kinderen niet hebben kunnen beschermen en de zorg voor hen te kort is geschoten. En daarna of daarnaast richt het veiligheidsplan zich op het werken aan stabiele veiligheid. Dat doen we door het aanpakken van de risicofactoren.
Risicotaxatie-instrument
Een risicotaxatie instrument helpt om te onderzoeken welke omstandigheden, welke factoren zorgen voor stress en spanningen bij de gezinsleden. Stressfactoren die maken dat het niet goed is gegaan. Of waardoor er een kans is dat het in de toekomst niet goed gaat.
Een oplossingsgerichte manier van werken, zoals we bijvoorbeeld doen met met Samenwerken aan veiligheid of Signs of Safety, helpt de kennis van ouders, kinderen en netwerk, te verbinden aan de kennis van professionals. Het uitgangspunt is dat de kennis van ouders, kinderen, jongeren onmisbaar is om te komen tot:
- concrete beschrijvingen van het zorgelijk of onveilig gedrag en het beschermend gedrag naar deze kinderen in dit gezin,
- het wenselijk gedrag dat in plaats van het zorgelijk of onveilig gedrag komt waardoor alle mensen die het belangrijk vinden dat het goed gaat met de kinderen gerust zijn over de (veiligheid van de) kinderen,
- een plan op maat met concrete veiligheidsafspraken dat werkt voor dit gezin en deze kinderen.
Professionele kennis
Naast kennis van ouders, kinderen en het netwerk blijft kennis van professionals van belang. Kennis op het gebied van oplossingsgericht werken, maar ook kennis over wetenschappelijke factoren die samenhangen met een verhoogd risico op kindermishandeling. Die professionele kennis maakt dat je door gaat vragen wanneer er, soms tussen neus en lippen door, een onderwerp aan de orde komt waarvan we uit wetenschappelijk onderzoek weten dat die de kans op kindermishandeling verhoogt. Bijvoorbeeld wanneer er gezegd wordt dat moeder van een borrel houdt of dat ouders schulden hebben.
Binnen het oplossingsgericht werken is het gebruik van een risicotaxatie-lijst, gericht op factoren die samenhangen met een verhoogde kans op kindermishandeling, geen vast onderwerp van gesprek. Het is ook een bijzondere combinatie. Het vraagt namelijk om een samengaan van twee van oorsprong verschillende werkmodellen.
Werkwijze van doordenken met ouders
Oplossingsgericht werken vraagt om een dialooggericht ‘denken met’. Een risicotaxatie-lijst wordt ingezet door professionals die de kans op (herhaling van) kindermishandeling in een gezin beoordelen, een expertgericht ‘denken over’. Door de inzet van een risicotaxatie-instrument te verschuiven van een ‘denken over’ – werkwijze, naar een oplossingsgerichte ‘denken met’ – werkwijze, kun je de voordelen van de oplossingsgerichte werkwijze en het gebruik van een risicotaxatie-lijst combineren.
Risicotaxatielijsten
De inzet van een risicotaxatie-lijst helpt voorkomen dat je onderwerpen over het hoofd ziet die van belang zijn voor blijvende veiligheid van kinderen. Maar helpt ook om een logische ordening te maken van de interventies die nodig zijn om de zorgen weg te nemen. Je voorkomt blinde vlekken, en biedt met het gezamenlijk doornemen en prioriteren van risicofactoren ook een betere basis en meer draagvlak voor het hulpverleningstraject wat je samen met het gezin doorloopt. Natuurlijk met praktische tools!
Geschreven door Drs. Arianne Geuze, ontwikkelaar en trainer bij Kiddocom en TIMM Consultancy.
Meer weten?
Heb je de basistraining Samenwerken aan Veiligheid gevolgd? Ben je geïnteresseerd in en toe aan verdieping? Wil je met nieuwe tools voor een oplossingsgerichte risicotaxatie met de gezinnen aan de slag? Schrijf je dan in voor de training Veiligheidsplanning en Risicotaxatie of kijk bij onze andere trainingen over veiligheidsplanning.