Wanneer je gaat kanoën op de Linge, hoef je maar weinig voorzorgsmaatregelen te nemen. Misschien stop je voor alle zekerheid wat spulletjes in de ton zodat deze droog blijven als er wat water in de kano komt. Maar dat is het dan wel. Je legt je kano in het water, gaat erin zitten en laat je met de stroom meedrijven. Je voelt al snel aan hoe de rivier beweegt en waar je je peddel even links of rechts wat meer kracht moet geven om niet in de rietkraag terecht te komen.
Zo is het ook met hulpverlening in veel gezinnen of relaties. Je kunt tamelijk onbevangen het eerste gesprek in en kijken wat daar aandient. Je ervaart de krachten die werkzaam zijn, je krijgt de obstakels in beeld en hebt de tijd en gelegenheid om uit te vinden wanneer je links of rechts wat meer kracht moet zetten.
Dat is heel anders wanneer je hulp gaat verlenen aan ouders en kinderen die betrokken zijn geraakt in een complexe scheiding. Die situatie kun je beter vergelijken met een survivaltocht per kajak over de wild stromende Zambezi rivier in Zambia.
Als je daaraan begint, doe je er verstandig aan om je tocht goed voor te bereiden. Het start met gedegen kennis over kajakken en wat zicht op de eigenschappen van je vaartuig. Het is ook handig om je route van tevoren goed te verkennen. De punten te kennen waar je je kunt laten meedrijven en de plekken te kennen waar je half tegen de stroom in moet peddelen omdat dat dat een paar honderd meter verderop niet meer gaat lukken.
Natuurlijk heb je een helm op en heb je geleerd wat je moet doen als de kajak omslaat. En je weet ook dat het op sommige stukken zo gevaarlijk is dat je naar de kant moet en een stuk moet gaan lopen. Doe je dat niet, zou je zomaar eens op een rots kunnen vastlopen of – erger nog – via de Victoria Falls Zimbabwe binnen kunnen kletteren.
Zo zouden professionals in wijkteams, sociale teams of CJG’s waar ouders die gaan scheiden, of die zijn gescheiden zich melden voor hulp voor hen en de kinderen– al dan niet na verwijzing door Veilig Thuis of de Rechtbank – , er verstandig aan doen deze Zambezi rivier niet aan te zien voor de rustiek stromende Linge.
Dat betekent dat zij kennis moeten hebben van de route en de stroming. Wat zijn de juridische feiten? Welke dynamiek speelt er bij deze scheiding? Wat zijn de communicatiepatronen? Hoe ernstig is er geëscaleerd? Welke rol speelt rouw? In welke mate komt de ontwikkeling van de kinderen in de knel?
Daarnaast is er de vraag of de hulpverlener voldoende zicht heeft op waar hij of zij de kajak zelf in het water wil houden. Dan gaat het om positionering. Weten waar jij voor bent en weten waar je niet voor bent. Waar je met je kajak met een smak op de rotsen wordt geslingerd. En je dan ook niet door anderen (de school, de ouders, de gemeente, Veilig Thuis) die kant op laten sturen. Een doel hebben. Niet partijdig worden met één van de betrokkenen. Niet opgenomen worden in de strijd, maar de strijd als gezamenlijke tegenstander zien, zoals Lieve Cottyn dat noemt.
Ben je er met kennis van de route en de stroom en weten waar je je kajak heen moet sturen? Nee, niet helemaal. Je moet ook nog wat weten over je eigen kajak. Waar ligt zijn kracht? Wat zijn de zwakke plekken? Bij welke houding slaat hij snel om? Dat is de zelfkennis van de professional. Het vermogen om door reflectie te ontdekken waar jouw kracht ligt bij complexe scheidingszaken en waar je zomaar onverwacht in de Victoria Falls terecht komt.
Bij TIMM consultancy hebben we rondom het werken met complexe scheidingen, trainingen die gaan over de noodzakelijke kennis en vaardigheden, maar ook een training die meer gaat over de persoonlijke reflectie op het handelen. Sinds kort hebben we daar een training over positionering bij scheidingszaken aan toegevoegd. Ik hoop je daar binnenkort te zien! scheiden
Geschreven door René Knip
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.