Werken met het Vlaggensysteem
Een tienermeisje stuurt een naaktfoto van zichzelf naar een klasgenoot, een kleuterjongetje zwiept zijn piemel in het gezicht van zijn vriendje in de kleedkamer bij zwemles, tijdens het schoolkamp van groep 8 betrap je een meisje met de erectie van een klasgenoot in haar hand… Allemaal situaties die iets kunnen doen met je onderbuik.
Het voelt niet oké. Maar is er ook sprake van grensoverschrijdend gedrag? En wat is eigenlijk ‘normaal seksueel gedrag’ bij kinderen en jongeren? Wanneer dit soort casussen besproken worden in teams van hulpverleners of leerkrachten, zal je merken, dat dit behoorlijk wat discussie kan oproepen. Want wat is normaal seksueel gedrag en waarom?
Onbewust spelen je eigen normen, waarden en ervaringen (ingegeven door opvoeding, cultuur en religie) een grote rol bij het beoordelen van seksueel gedrag bij kinderen en jongeren. Waar bij de één direct alle alarmbellen afgaan in een situatie, zal de ander denken dat dit gedrag ‘erbij’ hoort en een beetje exploreren juist goed is voor de seksuele ontwikkeling.
In de trainingen die ik over dit onderwerp verzorg, verbazen mensen zich vaak over de onderlinge verschillen. Vaak wordt gedacht dat in een team een beetje een gemeenschappelijke norm geldt en gehanteerd wordt, maar altijd ontstaat er discussie wanneer we voorbeeldcasussen bespreken. En juist die discussie zou vaker gevoerd moeten worden in teams. Om de verschillen boven tafel te krijgen, van elkaar te horen waarop meningen gebaseerd zijn. Maar ook om met elkaar gezamenlijke normen en waarden op te stellen en af te spreken hoe gereageerd wordt op bepaald gedrag. Dit om te voorkomen dat te veel vanuit emotie gereageerd wordt en dingen groter gemaakt worden dan nodig is, maar ook om te voorkomen dat signalen gemist worden, die wel wijzen op een zorgelijke situatie, waarin gehandeld moet worden.
Om iets meer objectief naar seksueel gedrag te kijken en iets minder (alleen) vanuit je onderbuik te reageren heeft Sensoa (Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid) in samenwerking met Movisie het Vlaggensysteem ontwikkeld. Het Vlaggensysteem hanteert zes criteria die je helpen seksueel gedrag te duiden. Is het gezond of grensoverschrijdend gedrag?
De criteria zijn: toestemming, vrijwilligheid, gelijkwaardigheid, leeftijds- of ontwikkelings-, contextadequaat en zelfrespect.
Wanneer het gedrag langs deze latten wordt gehouden, komt daar een beoordeling uit in de vorm van een gekleurde vlag. Groen is aanvaardbaar, geel is licht grensoverschrijdend, rood is ernstig grensoverschrijdend en zwart is zwaar grensoverschrijdend. Vervolgens biedt het Vlaggensysteem ook handvatten om te reageren op de situatie, gebaseerd op de kleur van de vlag. Het Vlaggensysteem biedt op die manier ook handvatten voor ouders of verzorgers. Binnen het Vlaggensysteem is specifieke aandacht voor kinderen en jongeren met een beperking en een andere culturele achtergrond.
Zowel van professionals als ouders die het Vlaggensysteem gebruiken, hoor ik vaak terug dat ze zich minder handelingsverlegen voelen, een kader hebben waarbinnen seksueel gedrag besproken wordt en ze het idee hebben dat ze minder oordelen.
Geschreven door Tessa Reedijk
We hebben meerdere trainingen opgenomen in ons aanbod over Praten met kinderen omdat we het een enorm belangrijk thema vinden. Klik op onderstaande button voor meer informatie over de trainingen.
We moeten van kindermishandeling en seksueel misbruik een thema maken waar we over praten. Kinderen zijn op zoek naar erkenning, hebben het nodig om gezien te worden. Je ziet aan de buitenkant niet altijd welke last een kind meedraagt.
Wij hebben allemaal een verantwoordelijkheid om met kinderen te praten als we het idee hebben dat het niet goed gaat met hen. Je moet kinderen laten merken dat je hen ziet. Als wij al bang zijn om het er over te hebben … welke boodschap geef je kinderen dan?
Evie Daniels vertelt in deze podcast van TIMM consultancy hoe je op een natuurlijke en ontspannen manier met kinderen in gesprek kunt gaan over wat zij meemaken .
Veel luisterplezier!
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
7 oktober komen aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling, van zeer uiteenlopende organisaties, weer samen tijdens ons special event.
Een dag om samen te leren van successen en dilemma’s maar ook om te ervaren dat je onderdeel bent van een groep professionals met allemaal dezelfde missie.
We maken er een enerverende dag van met interessante uitwisseling en veel interactie.