Jonathan is 7 jaar, heeft veel huiselijk geweld meegemaakt, en woont in een gezinshuis. Zijn moeder heeft net een baby gekregen en die woont wel bij haar.
Lisa is 10 jaar en heeft het idee dat zij twee mama’s heeft. Een mama die rustig en lief tegen haar doet en een mama die soms een hele dag in bed blijft liggen, tegen haar schreeuwt en niet lief doet.
De vader van Karim heeft zelfmoord gepleegd toen Karim 12 jaar was. Karim woont nu bij zijn opa en oma, over zijn vader wordt nooit meer gepraat. Wat er is gebeurd en waarom zijn vader dat gedaan heeft weet Karim niet.
De kans dat Jonathan, Lisa en Karim zichzelf de schuld geven van wat er thuis is gebeurd is, is groot. Ze vragen zich vaak af of het had uitgemaakt als ze liever waren geweest, beter hadden geluisterd naar hun ouders of beter voor hun papa of mama hadden gezorgd. Ik gun het niet alleen Jonathan, Lisa of Karim, maar zoveel meer kinderen dat zij uitleg krijgen over wat er gebeurd is en waarom, maar vooral dat zij ontschuldigd worden.
Ieder kind heeft het recht om een uitleg te krijgen waarom zij niet meer thuis wonen, waarom mama soms niet goed voor hen kan zorgen, waarom papa en mama elkaar niet lief vinden of waarom mama hun soms pijn doet door te slaan of met woorden. Het ligt niet aan het kind.
Ook voor ouders is het fijn, maar ook moeilijk, om samen met een hulpverlener naar woorden te zoeken om aan hun kind uit te leggen wat er gebeurd is en waarom er bepaalde (veiligheids)afspraken zijn gemaakt. Of waarom een rechter een bepaalde beslissing heeft genomen.
Het maken van een Woord en beeldverhaal, oftewel Words and Pictures, geeft ouders de mogelijkheid om in hun eigen woorden uit te leggen wat er is gebeurd, wat ze soms anders hadden willen doen of dat ze boos zijn omdat een rechter anders beslist heeft. Maar ook dat het kind er niets aan kan doen.
Met welke vragen of met welke angst ligt een kind ‘s avonds in bed? Welke aannames heeft een kind zichzelf eigen gemaakt? Welke uitleg heeft een kind gekregen over de afspraken die zijn voortgekomen uit het veiligheidsplan?
Een Woord en beeldverhaal ontschuldigt niet alleen het kind, maar geeft ook ouders en familie (opa en oma’s, tantes, vrienden) en hulpverleners woorden aan wat er is gebeurd. Waarom bepaalde afspraken zijn gemaakt en dat allemaal in dezelfde bewoordingen. Het geeft hun woorden om te praten over datgene wat zo moeilijk is om onder woorden te brengen. Het helpt ouders en familie om onveilige, pijnlijke en ingewikkelde situaties te ordenen en bespreekbaar te maken.
Veiligheidsplannen worden steeds vaker gemaakt vanuit de gefaseerde ketenaanpak om de veiligheid voor de langere termijn te kunnen borgen. Maar door wie en op welk moment wordt er aan de kinderen uitleg gegeven over de zorgen die er zijn en de afspraken die er gemaakt zijn? En wie vraagt aan de kinderen of zij zich door de gemaakte afspraken ook echt veilig voelen?
‘Had ik zo’n boekje maar gehad toen ik nog klein was…’
Een opmerking die ik veel hoor van ouders als ik samen met hen een woord en beeldverhaal maak voor hun kind. Een uitleg van ouders, in hun woorden, geschreven voor hun kind(eren).
Traumaklachten kunnen door een woord en beeldverhaal voorkomen worden of verminderen. Er komt zicht op wat een kind verder nodig heeft om zich veilig te voelen en zich weer te kunnen ontwikkelen. Het maken van een woord en beeldverhaal is de start om zicht te krijgen op wat een kind nodig heeft.
Beslis samen wie en op welke manier er aan het kind wordt uitgelegd waarom mama soms zo doet, waarom de nieuwe baby wel bij mama mag wonen of waarom ze papa nu alleen mogen zien als oma erbij is. Geef uitleg over de zorgen die er spelen en welke afspraken er gemaakt zijn. En check of de afspraken het kind ook het gevoel geven dat ze veilig zijn en het kind ontschuldigd wordt.
Wie gaat hier met de kinderen over in gesprek? En wie maakt samen met ouders zijn of haar woord en beeldverhaal?
Ik hoop dat jij dat bent!
Geschreven door; Angelique van der Veen
Wil je zelf ook leren hoe je een woord en beeldverhaal maakt? Kom dan naar onze training in het open aanbod of vraag een offerte voor een incompany training aan. De training is geaccrediteerd door SKJ en NVO-NIP.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.